Con Trai Của Saul (2015)

Saul Ausländer (Géza Röhrig) – một người Do Thái bị trục xuất khỏi quê nhà Hungary và trở thành tù nhân ở trại tập trung Auschwitz, Ba Lan vào năm 1944. Tại đây, anh phải lao động như một thành viên của Sonderkommando – một biệt đội do phát xít Đức thành lập, bao gồm các tù nhân Do Thái khỏe mạnh, đảm nhận một công việc khủng khiếp. Đó là dọn dẹp sạch sẽ lò thiêu cũng như thi thể các tù nhân sau khi chứng kiến nhiều đồng bào của mình bị sát hại. Trong một ca làm việc, Saul phát hiện thấy xác một cậu bé nằm lẫn trong số những thi thể chuẩn bị được đưa vào lò thiêu. Anh nhận ra một đứa trẻ, có thể là đứa con trai thất lạc từ lâu của mình. Saul muốn được chôn cất con trai mình theo đúng nghi lễ của người Do Thái chứ không phải bị thiêu chung với rất nhiều xác chết khác. Nhưng làm sao anh có thể làm được điều đó khi luôn bị giám sát, khi những kẻ Phát xít đang canh gác, theo dõi, khi mà sự sống xót của mỗi người còn đang treo trên sợi tóc …

“Địa ngục trần gian” là lời nhận xét quen thuộc mỗi khi nhắc đến các trại tập trung của Đức Quốc xã. Dù đã hơn 75 năm trôi qua trôi qua, dư chấn mà chúng để lại vẫn khiến người ta không khỏi rùng mình ghê sợ. Chủ đề Holocaust (thảm sát người Do Thái trong Thế chiến thứ II) luôn là nguồn cảm hứng để các nhà làm phim trên toàn thế giới thỏa sức sáng tạo. Ngay trong bộ phim đầu tay mang tên Son of Saul, đạo diễn László Nemes đã mang đến cho người xem một cái nhìn vừa độc đáo, vừa gây ám ảnh. Máy quay mở khẩu độ lớn, lấy nét mỏng được đặt sát sau lưng nhân vật chính để làm mờ hết bối cảnh phía xa. Người xem không hiểu chuyện gì xảy ngoài những lời nói mang tính dụ dỗ về lời hứa công việc, chỗ nghĩ ngơi cho tất cả mọi người nhưng trước tiên họ phải cởi bỏ quần áo và đi vào một căn phòng được chỉ dẫn. Những tiếng thở, tiếng thì thầm tạo nên sự căng thẳng trong khuôn hình với góc nhìn hẹp và mơ hồ đến khi những tiếng hét và khóc vang lên. Những cú máy dài cứ vậy, trên tay cầm của nhà quay phim Mátyás Erdély đi theo nhân vật chính, với đôi mắt luôn lo sợ, hơi thở mệt mỏi và sự vô cảm trước cái chết trần trụi ở phía trước. Sự tinh tế trong cách quay khiến bộ phim hiện ra vừa thực, vừa hư. Những thân thể trần truồng nằm chết tức tưởi được làm mờ bên những ánh mắt nhìn nhau vô cảm, những thân xác bị kéo lê vô tội… Tuy nhiên, thảm sát chỉ là bối cảnh câu chuyện. Bộ phim đầu tay của đạo diễn László Nemes không nhấn mạnh vào sự kinh dị, mà thay vào đó là tình người. Saul phải lựa chọn giữa người thân và người dưng, lựa chọn làm bổn phận của một người cha hay vì mạng sống mà bỏ qua điều đó… Bộ phim mang lại một cái nhìn nhân văn về con người khi đối diện giữa sự sống hoặc cái chết. Người xem có thể vừa căng thẳng, vừa hoảng sợ nhưng lại cảm thấy một thứ tình cảm len lỏi vào sâu bên trong mỗi bước đi của Saul, tình cảm của con người dành cho con người. Son of Saul là một bộ phim có chủ đề không mới nhưng chưa bao giờ cũ để nhắc nhở về hoà bình, về sự khoan dung và đặc biệt là tội ác của chiến tranh, tội ác của những cái chết vô nghĩa.
Ngay từ khi ra mắt tại Liên hoan phim Cannes 2015, Son of Saul đã nhận được vô vàn lời khen ngợi. Sau đó, phim tiếp tục giành giải Oscar năm 2016 tại hạng mục Phim nói tiếng nước ngoài xuất sắc, qua đó trở thành tác phẩm điện ảnh thứ hai của Hungary làm được điều đó sau Hanussen (1988)