Chùm Nho Uất Hận (1940)

Dựa theo tiểu thuyết cùng tên đoạt giải Nobel văn học của John Steinbeck nhưng bộ phim không bị ánh hào quang của cuốn truyện làm lu mờ. Steinbeck viết cuốn The Grapes of Wrath vào năm 1939, và nó được John Ford chuyển thể thành phim chỉ sau đó đúng một năm. John Ford đã tìm tòi ra một cách thể hiện độc đáo vừa giữ được những cung bậc cảm xúc mà Steinbeck đã miêu tả, lại vừa khiến khán giả nhận ra “nét Ford” trong phim. Đó là những hình ảnh tương phản sáng tối, những đường cắt ngay trên khung hình, những khoảng lặng kéo dài, những đoạn hồi tưởng bằng đôi mắt thất thần của diễn viên. Ngay từ những cảnh mở đầu bộ phim, nét đơn điệu nghèo nàn của những “trang trại hoang mạc” hiện lên như một hình ảnh phản ánh thực trạng nền kinh tế xã hội Mỹ đương thời – đó là sự lũng đoạn của tư bản, sự đấu tranh yếu ớt của nông dân, tiểu chủ, sự can thiệp đàn áp của chính quyền. Bộ phim vượt xa hơn cả một sử thi bi kịch của người nông dân Mỹ, đây còn là tiếng kêu cứu khẩn thiết của những người nông dân khốn khổ sống trong những căn lều lụp xụp trên khắp đất nước. Dù có sức lao động, sự chăm chỉ phi thường và cả niềm tin vào tương lai, nhưng những người dân nơi đây ngày càng chìm sâu xuống đáy của sự hỗn loạn Đạo diễn John Ford đã chỉ cho khán giả thấy mặt trái của “Giấc mơ Mỹ”: Đó là những chuyến di cư, những mánh khóe dối lừa cướp đất, cắt xén lao công của những “ông lớn” tư bản, những “ông nhỏ” địa chủ, sự “ăn chặn” của cảnh sát địa phương. Làm nên thành công của bộ phim không thể không nhắc đến diễn xuất tuyệt vời của nữ diễn viên Jane Darwell (Oscar cho nữ diễn viên phụ xuất sắc nhất). Bà đã hoàn toàn hóa thân thành mẹ của nhân vật Tom. Khuôn mặt chứa đầy tính biểu cao cho thấy đây là một người mẹ, người vợ, người con hiền hậu, biết chia sẻ và có tình thương bao la. Hình ảnh bà ngồi cạnh chiếc xe nhìn dòng sông Colorado phảng phất nỗi muộn phiền không thể tiêu tan được, hay ánh mắt bà vừa trìu mến vừa u buồn khi nhìn Tom bị thương nằm trên giường… gợi lên hình tượng người phụ nữ lo toan hết lòng vì gia đình. Bà bất lực trước số phận, chỉ biết cầu nguyện và nhỏ nhẹ động viên người thân. Chính bản thân bà cũng có lúc mệt mỏi tuyệt vọng, nhưng bà hiểu bà là trụ cột, là nguồn sức mạnh kết nối cả nhà với nhau điều đó đã giúp gia đình Joad vượt qua mọi khó khăn… Cho đến giờ, cả tác phẩm văn học lẫn điện ảnh đều được đưa vào chương trình giảng dạy của nhiều trường trung học và đại học nước Mỹ, bởi nội dung không bao giờ cũ của nó: sự phân biệt giữa người giàu và người nghèo, cũng như ẩn dấu tinh thần vươn lên bất diệt của xứ sở cờ hoa.