Bí Mật Của NIMH (1982)

Trong khi một số phim thiếu nhi chỉ ám chỉ các vấn đề xã hội hoặc chính trị chứ không “động chạm” thẳng, thì bộ phim hoạt hình này đã làm điều cấm kị đó. The Secret of NIMH năm 1982 đề cập đến vấn đề đạo đức của việc nghiên cứu động vật, trong một câu chuyện dựa trên tiểu thuyết Frisby and the Rats of NIHM của Robert C. O’Brien. Câu chuyện giới thiệu với khán giả về một bầy chuột bị đem đi thí nghiệm, cho chúng trí thông minh phi thường và kéo dài tuổi thọ, nhưng cũng khiến chúng hoàn toàn phụ thuộc vào công nghệ của con người. Thậm chí nhiều thập kỷ sau, bộ phim vẫn là một lời nhắc nhở kịp thời về thái độ thờ ơ quá mức của chúng ta đối với các giống loài khác. Bộ phim hoạt hình được đánh giá cao nhờ những thước phim tuyệt đẹp và tiếng nói mạnh mẽ phản ánh chân thực các hiện tượng bất công trong xã hội.
Câu chuyện kể về cô chuột đồng góa bụa và nhút nhát Brisby sống cùng các con trong cánh đồng ở trang trại Fitzgibbon. Brisby đang chuẩn bị chuyển gia đình rời khỏi cánh đồng thì cậu con trai Timothy của cô bị ốm và việc chuyển nhà có thể gây nguy hiểm cho cậu. Cùng lúc đó, Brisby phát hiện ra rằng người chủ trang trại, bác nông dân Fitzgibbons bắt đầu cày sớm hơn mọi năm. Mặc dù người hàng xóm Auntie Shrew đã giúp cô vô hiệu hóa chiếc máy kéo nhưng Brisby biết cô phải đưa ra một kế hoạch khác. Brisby đến gặp thầy Cú Owl Great và con vật khôn ngoan này đã khuyên cô đến gặp một nhóm chuột cống bí ẩn sống trong một bụi hoa hồng của nông trại. Khi tìm đến những chú chuột cống này, Brisby gặp Nicodemus, nhà lãnh đạo thông thái và là huyền thoại của những chú chuột cống. Cô cũng gặp Justin, một chú chuột cống thân thiện, ngay lập tức trở nên gắn bó với Brisby. Từ Nicodemus, Brisby biết rằng nhiều năm trước, chồng cô cùng với đàn chuột và ông Ages là một phần của một loạt các thí nghiệm tại một nơi gọi là NIMH (Viện Y tế Tâm thần Quốc gia). Các thí nghiệm tăng trí thông minh của chuột, cho phép họ trốn thoát cũng như kéo dài tuổi thọ. Tuy nhiên, họ không thể sống như chuột mà cần công nghệ của con người tồn tại. Thế nhưng, những chú chuột cống không hài lòng về sự phụ thuộc của chúng vào con người, và chúng đã đặt ra kế hoạch rời khỏi nông trại và sống độc lập, tự do. Bởi vì các mối quan hệ trước kia của anh Brisby với những chú chuột cống, chúng đồng ý giúp đỡ cô chuột đồng Brisby chuyển nhà ra khỏi ruộng cày. Tuy nhiên, Jenner độc ác và kẻ đồng lõa bất lương Sullivan của hắn, những kẻ muốn ở lại bên dưới khóm hoa hồng, đã lập mưu giết Nicodemus trong khi chuyển nhà…