Ẩm Thực Nam Nữ (1994)

Ẩm Thực Nam Nữ (Eat Drink Man Woman – Yin shi nan nu) sản xuất năm 1994 là phim thứ 3 của Lý An, tuy không nổi tiếng bằng nhiều siêu phẩm khác của ông như Ngọa Hổ Tàng Long (Crouching Tiger, Hidden Dragon, 2000), Người Khổng Lồ Xanh (Hulk, 2003), Sắc, Giới (Lust, Caution, 2007), nhưng nó đã sớm thể hiện tài năng bậc thầy của ông trong việc tạo ra những câu chuyện độc nhất vô nhị. Dung dị, gần gũi nhưng vô cùng tinh tế và mãn nhãn, Ẩm Thực Nam Nữ chẳng khác nào một bàn mỹ thực ngon miệng đủ hương đủ sắc làm no nê mọi thực khách ghé qua. Bộ phim đã nhận được đề cử Oscar Phim nói tiếng nước ngoài hay nhất và nhiều giải thưởng quốc tế khác, được xem là một bữa tiệc thị giác và phản ánh các vấn đề trong gia đình hết sức chân thực.
Ông Chu (Lang Hùng), từng là một đầu bếp nổi tiếng Đài Bắc, giờ đã nghỉ hưu để chăm sóc cho 3 cô con gái. Ba cô đều đã đến tuổi trưởng thành và ai cũng đối diện với nhiều vấn đề: cô chị cả Gia Trân (Dương Quý Mị) ế chồng, cô hai Gia Thiến (Ngô Thiến Liên) quá ham mê công việc và cô em út Gia Ninh (Vương Du Văn) vẫn còn đang đi học. Là một người trầm tính đã dần mất đi khẩu vị, nhưng vẫn luôn muốn tự nấu ăn và chăm sóc các con nên ông thường nấu những bữa cơm rất thịnh soạn vào mỗi tối Chủ nhật cho cả nhà. Cuộc sống thường ngày cứ thế diễn ra, lần lượt những khúc mắc dần lộ diện cũng như xuất hiện những sự thay đổi bất ngờ. Một câu chuyện rất đỗi đời thường với đầy gút thắt, cộng thêm cách mở nút thông minh dễ khiến người ta sửng sốt mà hào hứng.
Có thể nói, xem cách người đầu bếp “thi triển” kỹ thuật trong Ẩm Thực Nam Nữ dễ khiến người ta liên tưởng đến những bộ phim tài liệu chuyên về ẩm thực, với sự nâng tầm kỹ năng nấu nướng lên thành một nghệ thuật. Thức ăn được đặt vào trung tâm khung hình, như chủ thể chính, diễn viên chính của toàn bộ cảnh quay. Nhịp độ thay đổi nhanh chậm đều đặn nhuần nhuyễn theo từng thao tác đưa dao. Kết hợp với sự hòa hợp tuyệt vời của cả âm thanh làm bếp và âm nhạc truyền thống Trung Hoa. Một phân đoạn nấu ăn cuốn hút đến độ có thể hình dung ra được cả sức nóng và mùi vị của đồ ăn đang được chế biến. Không chỉ có thế, những kỹ nghệ làm bếp đặc trưng Trung Hoa cũng được khéo léo đưa vào và nhấn mạnh trong nhiều cảnh quay. Đạo diễn Lý An đã thể hiện một cái nhìn về ẩm thực Trung Hoa tuy rằng không mới nhưng được diễn đạt theo một cách rất riêng, rất cuốn hút. Sách Lễ Ký của Trung Hoa từng viết: “Ẩm thực nam nữ, nhân chi đại dục tổn yên” – Ăn uống, quan hệ nam nữ là nhu cầu lớn trong bản năng sinh tồn của con người. Nếu như Ẩm thực – trên bình diện về văn hoá tinh thần – qua nghệ thuật chế biến thức ăn và ăn uống chính là con đường ứng xử, giao tiếp giữa người với người. Thì Nam – Nữ chính là chuyện kết nối trăm năm không thể thiếu giữa đàn ông, đàn bà, và là nhân tố làm nên cuộc sống con người. Ẩm thực lúc này chỉ đóng vai trò bàn đạp, là cái nền văn hoa để Lý An nói chuyện Nam – Nữ trong xã hội Đài Loan hiện đại. Tuy vậy, dù là Ẩm thực (truyền thống) hay Nam – Nữ (cách tân), thì giá trị cao nhất, xuyên suốt bộ phim vẫn là Gia đình – hạnh phúc ổn định mà ai cũng kiếm tìm trong đời.