Câu Chuyện Tokyo (1953)

Bộ phim Tokyo Story (Tōkyō Monogatari) do Yasujirō Ozu đạo diễn, với các diễn viên Chishū Ryū và Chieko Higashiyama thủ vai chính. Câu chuyện kể về một cặp vợ chồng già lên thành phố Tokyo để thăm những đứa con đã trưởng thành của họ. Bộ phim nhấn mạnh sự đối lập giữa cách ứng xử của những người con, quá bận rộn để để tâm tới bố mẹ già, và cô con dâu góa chồng luôn hiếu thảo với họ. Tokyo monogatari có cốt truyện bình dị và có nhịp độ chậm rãi theo đúng phong cách của Ozu. Trong phim đạo diễn hầu như chỉ sử dụng các góc quay tĩnh và có độ cao trung bình, một góc máy đặc trưng của Ozu, thoại của phim cũng giản dị, đời thường và không bao giờ bị cắt ngang giữa chừng. Tuy có phong cách quay và nội dung giản dị nhưng Tokyo monogatari vẫn mang ý nghĩa rất sâu sắc, theo Roger Ebert thì dù đã ra đời hơn nửa thế kỷ nhưng những suy nghĩ trong Tokyo monogatari vẫn luôn chân thực đối với quan hệ gia đình hiện đại. Qua cách diễn đạt của Yasujirô Ozu, bộ phim đã tránh khỏi việc trở thành một tấn bi kịch đẫm nước mắt đầy mệt mỏi. Khi nhìn lại các các drama cùng chủ đề, thường đạo diễn sẽ đi theo hướng giải quyết: cố gắng đẩy cảm xúc người xem lên cực điểm bằng những trường đoạn đau khổ, nơi các nhân vật liên tiếp làm tổn thương nhau (cả cố ý lẫn vô tình). Thay vào đó, câu chuyện ở Tokyo được sắp xếp thành chuỗi những sự việc buồn vui xen kẽ. Cuộc hành trình của cặp vợ chồng già cứ thế trải qua khắp mọi chốn: nhà con cả, nhà con thứ, nhà con dâu, khu nghỉ dưỡng rồi lại quay về quê… nơi nào họ quay lại lần hai, thì cảm xúc cũng khác hẳn. Ozu chỉ cho người xem một sự thật hiển nhiên: phần lớn cha mẹ và con cái chẳng thể hòa hợp chung sống đến hết cuộc đời (vâng, nói ra thì mới thấy nó không dễ thừa nhận chút nào); vấn đề là lễ giáo, tình cảm ruột thịt, quan niệm về “hiếu thảo”… là những thứ luôn khiến chúng ta tự vướng vào các rắc rối lẫn mâu thuẫn: một mặt muốn tách rời khỏi gia đình để vun đắp hạnh phúc riêng, mặt khác lại lo sợ bản thân trở thành “con quái vật” trong ánh mắt xã hội cũng như khi đối diện với lương tâm chính mình. Tokyo Story đã khác thác đề tài nặng nề đó nhẹ bẫng như không. Và trên cái nền câu chuyện ấy, Yasujirô Ozu còn đưa bộ phim vươn xa hơn, mang tới những câu hỏi để người xem suy ngẫm về ý nghĩa cuộc của sống, sự tử tế cũng như nỗi cô đơn khi về già.

Tokyo Story được nhiều người coi là kiệt tác của Ozu và thường được nhắc đến với tư cách một trong những bộ phim hay nhất từng được sản xuất. Trong cuộc bầu chọn của tạp chí Sight and Sound, Tokyo Story đã hai lần đứng trong danh sách 10 phim hay nhất mọi thời đại (thứ 3 năm 1992 và thứ 5 năm 2002, tạp chí Time cũng đưa phim vào danh sách All-TIME 100 Movies. Năm 2012, Tokyo Story được bình chọn là bộ phim hay nhất mọi thời đại trong một cuộc khảo sát các đạo diễn phim được thực hiện bởi tạp chí Sight & Sound. Rất nhiều nhà phê bình điện ảnh cũng xếp phim trong nhóm những phim hay nhất mọi thời đại.